<p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">格律詩博大精深。千百年來,一直是中華傳統文化的瑰寶。本人才疏學淺,難諳其妙,故不敢對古今名作妄加理論,僅從學習所得并結合寫作實踐,以拙筆為例,粗糙剖析、悟出些淺識,謹與詩友交流并求指正。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">一、詩要由比而興</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">詩不是空洞之說教,而是生動形象之文字,大都是由比遣興。以拙作《推敲》為例:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">淘沙金始見,敲石火花生。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">不費三宵改,何來一句驚。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">詩第一、二句寫淘金,擊石,點明不千淘萬洗焉能沙中見金,不連擊卵石焉能產生火花。第三、四句聯想到作詩,何嘗不是如此。不反復推敲怎能收獲佳吟妙句。正如杜甫詩句云:“語不驚人死不休”,道盡為詩之艱辛,表達酌字之堅毅。試想此詩若無“淘沙”,“敲石”之比作鋪墊,結尾“一句驚”之興,則是空發感嘆,近似乎口號。古今由比而興之佳作比比皆是,讀多了自可駕馭比興之法。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">二、詩要敢于留白</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">書畫講究留白,為詩于理相通,以拙作《早春》為例:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">乳芽枝杪笑,紫燕屋檐翩。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">欲賦詩相許,不知誰在先。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">選“乳芽笑” 、“紫燕翩”作為早春景象之代表足矣。第三句融入自我情感,欲贊美春天,緊接第四句言明難以下筆,難得如愿,因難能判斷爭春是乳芽在先,還是紫燕在先。更何況雪梅報春,蟄蟲破土,冰雪融化,鵝鴨入水,江南岸綠等等誰不在爭春,誰不在爭先?將春來萬物復蘇,氣象更新之景象只言三分,七分留與讀者,自會引發共鳴,產生聯想,以達言未盡,意無窮之效果。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">三、詩貴浪漫</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">曾應約參加中華詩詞學會、湖南詩詞學會聯合舉辦詠洞庭湖征稿。古往今來詠洞庭湖佳吟萬千。如唐.劉禹錫《望洞庭》:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">湖光秋月雨相和,潭面無風鏡未磨。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">遙望洞庭山水翠,白銀盤里一青螺。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">此詩將洞庭湖在陽光照耀下比作一個大銀盤,將湖中君山比作一只大青螺,寫出如此活龍活現景象可說是空前絕后。我輩真難以效仿,冥思再三,另辟蹊徑,草成一詩:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">漁姑唱晚悅游賓,好客船家為洗塵。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">借取懸弓作鉤弋,與君同釣一湖春。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">此詩以漁姑唱晚,船家好客為引線,側重寫出人物活動,第三、四句發揮想象,融入浪漫色彩。雖無上九天攬月,下五洋捉鱉之氣魄,也敢斗膽借月作鉤弋,與游賓同釣洞庭滿湖春色。春色焉能釣起,于理不通,卻于情可融。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">四、詩要善于借物抒情</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">但凡言內心情感不宜直白,以借物抒懷為上乘。 且看李白《 勞勞亭》:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">天下傷心處,勞勞送客亭。</p><p class="ql-block">春風知別苦,不遣柳條青。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">此詩頭兩句因地取意,言明離別之苦,至此似乎言盡意畢,續寫或是重述而已,而詩人高妙之處,在于更進一層,再借春風抒懷。唐有折柳送人之習俗,此時此刻詩人認為春風最懂別離之苦,更有留友之情,特意不催柳枝發青,使人不能折柳送別,將不舍之情推向高潮,真乃神來之筆。曾仿效寫《送郎》詩一首:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">秀江悲泣子規啼,淚濕羅巾柳黛低。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">汽笛何知生死戀,一聲長嘯苦東西。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">女子送郎自是難分難舍,但又不得不分,不得不舍,滿腹離愁何以言出,借誰言出,或許托情之物非汽笛莫屬,一聲長嘯即分隔了東西戀人,別離之苦盡在其中。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">另有《盼友重逢》:</p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">鐘響三更獨未眠,萬般期盼滿腔纏。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">幾多別恨為君訴,宿鳥今何遲唱天。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">將盼友早相逢之情,全寄托于晨啼鳥,而又恨其遲唱。其實鳥并非遲唱,皆因心之急、情之切所誤。概而言之,世間萬物除人之外何有情可言,所謂物之情皆是詩者所賦予,而且借物抒情猶顯真切,更為感人 。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">五、詩力求一語中的</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">杜甫名句:“朱門酒肉臭,路有凍死骨”。可謂是一語中的,入木三分,將當時社會動蕩,民眾疾苦,貧富懸殊形成明顯比照,千百年來傳唱不衰。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">本人在寫作中企求詩中亦有一語中的之句,曾寫弱勢群體,得《徐娘買菜》:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">傍午橋頭市已稀,殘瓜剩葉可充饑。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">提籃賤買三天食,熟路不行彎路歸。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">徐娘下崗后再就業難,手頭拮據,何以見得,詩以買菜為切入點道出其生活清貧。詩之前三句平平道來,均作鋪墊。結句“熟路不行彎路歸”,可謂一錘重擊,直指靶心。買菜歸家放著直路、熟路不走,而繞道入門,無非是怕遭遇熟人失去顏面。其內心之酸楚,之無奈盡在此言中。曾有行家評析曰:“此詩盡得絕句之妙也”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">六、詩貴有奇險之句</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">曾陪友登武功山,恰遇細雨,草成《登武功山遇雨》:</p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">沿溪逐步賞青蔥,石上陰生毛雨蒙。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">葉茂幽光尋曲徑,鶯啼薄霧仰奇嵩。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">烏云慣使蒼天黑,紫氣猶期麗日紅。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">莫讓渺茫迷望眼,會當金頂獨吟風。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">登高遇雨,雨從何來?用“石上陰生毛雨蒙”來概括這種獨特感受,則險而不怪,奇而妥貼之至。因身處高山,云霧繚繞,仰望不見天,俯視不見地,巖之陡峭,峰之險峻,全由此句托盤而出,躍然紙上。然奇險之句往往是可遇不可求也,在寫作此詩前特悉讀了唐.孟郊《游終南山》詩,尤其被詩句:“南山塞天地,日月石上生”之妙所折服,忍不住拍手叫絕。終南山之雄偉可塞天地,太陽月亮皆是從山中石上起落。這等奇特之句正是妙手偶得。吾拙句“石上陰生毛雨蒙”或可算活化而來吧!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">七、詩要深含哲理</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">讀陸游詩句:“山窮水復疑無路,柳暗花明又一村”。單言寫景真乃無與倫比,然細讀則更引人深思,表面看似寫景,內在卻頗富哲理,給人啟迪:世上從來沒有走不通之路,只有想不通之人。 再如王之渙詩句:“欲窮千里目,更上一層樓。”亦是飽含哲思之妙句。曾作《詠泉四首》(其一)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">澤草滋花造物情,深林澗底獨徐行。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">從來不愿叮咚響,亂石相欺乃發聲。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">詩開頭寫山泉一路滋花潤草,且獨自緩緩流淌,的確是默默無語。至此讀者或許會問泉水為何會叮咚響呢?結句點破。“亂石相欺乃發聲”,令人恍然大悟,山泉本無語,亂石擋道自發聲,進而聯想到弱者本弱,但受人欺負必將反抗。若不為弱勢群體排憂解難,社會焉能安穩?深含哲理之詩,往往是詩在詩外,耐人尋味。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">八、詩要虛實結合</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">古往今來思娘情,寫母愛之詩多矣,正因為多便難免落俗套。我在寫作《慈吟》時則注重在虛實結合上下些功夫,力爭使老題材寫出新意。且看《慈吟》:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">徯徑層階拄杖行,焚香泣訴倚門情。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">挑燈引線深宵倦,賒米操廚宿鳥鳴。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">水映彤云空落影,霖滋碧草細無聲。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">焉知豎子髭髯白,常夢慈顏喚乳名。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">首聯以掃墓祭母入詩,點明雖年事已高亦要拄杖前往。頷聯寫母親辛勞,精選“挑燈引線”,“賒米操廚”之細節。試想頸聯若再續寫詳寫母親操勞諸事則為贅述,當轉實為虛,用比興之法,以“空落影”、“細無聲”,縱情歌頌母愛之無私和偉大。與頷聯實寫形成強烈對比和映襯,相得益彰。虛實結合之法尤以律詩為最,往往虛寫比實寫有事半功倍之效。此詩還注意前后照應,若無首聯“拄杖行”之伏筆,何來尾聯之"髭髯白″?詩做到首尾呼應,可給人一氣呵成之感。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">九、詩要提煉警策句</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">詩中有警策句,往住過目不忘,回味無窮。曾作《虛度》:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">職齡已過爵難留,密改生庚高位謀。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">得意權奴嬌伴飲,離心苦力恨澆愁。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">家山或有千年樹,宦海難逢百世侯。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">一入囚籠威相失,煙云即散水東流。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">如今官場一怪象,有戀權者千方百計改小年齡,以便滯留權位,詩以密改生庚為題奉勸為官者淡泊名利。詩中頸聯“家山或有千年村,宦海難逢百世侯”當令人深思,令人警醒。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">十、學會寫組詩</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">世間萬物千姿百態,人之視覺是多方位,認知是多維度。詩是有限文字載體,對同一事物甚至同一時段之景象、意象用一首小詩難以言盡其意,為彌補言未盡之缺憾,我常采用組詩形式予以充分表述,以形成相對完整之自我認知。 曾嘗試寫作過《文房四寶》、《詠荷四首》、《十二生肖歌》等均是從不同角度,不同層面同詠物,自認為效果尚好,在此便不一一列舉了。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">十一、關于起承轉合</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">起承轉合可謂是詩法、詩理、詩道所在,其重在轉,其難亦在轉。經數十年實踐歸納如下:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><i style="color:rgb(255, 138, 0);">(一)順勢而轉</i></p><p class="ql-block">如《觀海》:</p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">放眼深藍映日彤,隨風躍起萬層峰。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">天高水瀚誰能度,獨有胸襟自可容。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">藉“映日彤”,“萬層峰”之勢,轉出“天高水瀚誰能度”之設問句,得出胸襟自可容之結句,正是詩意詩境所在。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><i style="color:rgb(255, 138, 0);">(二)由景及情</i></p><p class="ql-block">如《賞武功山桃花》:</p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">日照層坡花海深,馨香誘蝶繞枝尋。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">爭先不待扶持葉,生性誰無愛美心。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">熟不知不待乳芽枝上萌,卻見桃花滿樹綻。即開花在先,萌葉于后。為何?因愛美爭先也,花尚如此,何況人乎?由此得出結句:“生性誰無愛美心”,則順理成章矣。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><i style="color:rgb(255, 138, 0);">(三)由表及里</i></p><p class="ql-block">如《金婚贈內》:</p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">婚齡期百半,執手共炎涼。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">雖有鍋瓢磕,從無雨雪狂。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">花妍誰日久,情篤自天長。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">莫道秋風勁,楓丹橘柚香。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">詩從鍋瓢碗盞,柴米油鹽之表象觀察,轉出花妍誰日久,情篤自天長之內在深思,令人引發共鳴,夫妻間唯有情愛根深蒂固,方可同甘共苦,長相廝守,安享遐年。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><i style="color:rgb(255, 138, 0);">(四)由實轉虛</i></p><p class="ql-block">如《失地》:</p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">托兒扶老入圍城,傍水家園悉被征。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">空籍秋風疑稻獲,何聞谷雨喚牛耕。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">驚弓鳥散閑枝倚,斷楫舟殘虐浪橫。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">苕酒魚鮮覓何處,辛酸苦辣一鍋烹。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">農民失去土地等于斷了根基,恰似驚弓鳥無枝可倚,斷輯舟隨浪而流。轉句雖為虛寫,卻虛中隱實,曲中見直,或更為感人。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><i style="color:rgb(255, 138, 0);">(五)離題轉意</i></p><p class="ql-block">如《象棋十首》:(其一)</p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">九縱十橫方塊圖,金鑾尊位掌中樞。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">車沖炮響烽煙起,馬毀兵殘氣息無。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">弄法希聲誰敢亂,玩權有術自稱孤。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">帝王虐政千年續,推倒前朝又復途。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">寫象棋詩若僅言馬躍車橫,設陣布局,爭強好勝,充其量游戲娛樂而已。此詩則借棋發揮,觀棋觀社會,進而揭示幾千年封建社會體制之實質。轉句看似離題萬里,然轉后則合意于咫尺。概而言之詩之起承轉合奧妙無窮,轉句手法千變萬化。我還常用“以小見大”,“一語雙關”,“指桑罵槐”,“聲東擊西”,“旁敲側擊”等等,當然亦是僅知皮毛而已。 </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">十二、詩要講究四聲遞用</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">詩詞不但需要景象意象意境美,而且需要聲律美,兩者完美結合,才能彰顯詩詞之魅力。所謂聲律就如同民樂中宮商角徵羽之五音,西樂中1234567之七音,唯有將其藝術排列組合才能譜成優美曲調。于理相同,詩詞中平上去入四聲交替排列,才能構成詩詞之聲律美。清?李重華《貞一齋詩說》有云:“近體只論平仄,終其一生不得入門”。王力先生亦云:“一句之中四聲遞用,乃是藝術的最高峰”。在近,格律詩句中四聲遞用,可盡顯音調錯綜變化之妙,音律抑揚頓挫之美。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">以《賀母校百年慶》為例:</p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">百年榮慶感懷深,</span><span style="font-size:15px; color:rgb(57, 181, 74);">入平平去上平平</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">多少塵封若夢忱。</span><span style="font-size:15px; color:rgb(57, 181, 74);">平上平平入去平</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">陋室書聲猶在耳,</span><span style="font-size:15px; color:rgb(57, 181, 74);">去入平平平去上</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">寒窗燭影更銘心。</span><span style="font-size:15px; color:rgb(57, 181, 74);">平平入上去平平</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">鵬飛萬里雄風博,</span><span style="font-size:15px; color:rgb(57, 181, 74);">平平去上平平入</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">樹發千枝細雨傾。</span><span style="font-size:15px; color:rgb(57, 181, 74);">去入平平去上平</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">一首司成情所系,</span><span style="font-size:15px; color:rgb(57, 181, 74);">入上平平平上去</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px; color:rgb(22, 126, 251);">天涯海角敬師吟。</span><span style="font-size:15px; color:rgb(57, 181, 74);">平平上入去平平</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">此詩每句平上去入四聲具全,且相間應用,同時三白腳為:耳、博、系三字,恰為上入去。在不損詩意前提下,力求四聲遞用,以達聲律優美之效果。作為律詩還當講究對仗工穩,音節變換,避開詩病等等,恕不例舉詳述。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">上述淺悟確是淺而又淺,僅供初學者交流參考,或權當瞎吹,或作拋磚引玉,或資君一粲耳。</p><p class="ql-block"><br></p>
主站蜘蛛池模板:
化德县|
临澧县|
通江县|
宿州市|
潼关县|
景东|
贵定县|
青州市|
定州市|
长葛市|
尼木县|
松江区|
临武县|
弥渡县|
襄垣县|
江阴市|
修武县|
盐边县|
堆龙德庆县|
上虞市|
平邑县|
大埔县|
东乡族自治县|
睢宁县|
东港市|
洞头县|
渝中区|
乌恰县|
阳城县|
昌平区|
海原县|
敦煌市|
澎湖县|
卓尼县|
西林县|
会同县|
修水县|
闽清县|
延吉市|
怀远县|
涟水县|