<p class="ql-block">詞牌 ,也稱為詞格,是填詞用的曲調(diào)名。詞最初是伴曲而唱的,曲子都有一定的旋律、節(jié)奏。讓我們來了解一下56個常見詞牌典故及對應千古名篇。</p><p class="ql-block">虞美人</p> <p class="ql-block">此調(diào)原為唐教坊曲,初詠項羽寵姬虞美人,因以為名。又名《一江春水》、《玉壺水》、《巫山十二峰》等。雙調(diào),五十六字,上下片各四句,皆為兩仄韻轉(zhuǎn)兩平韻。</p><p class="ql-block">春花秋月何時了,往事知多少!</p><p class="ql-block">小樓昨夜又東風,故國不堪回首月明中。</p><p class="ql-block">雕欄玉砌應猶在,只是朱顏改。</p><p class="ql-block">問君能有幾多愁?恰似一江春水向東流。</p><p class="ql-block">——李煜</p><p class="ql-block">蘇幕遮</p> <p class="ql-block">唐玄宗時教坊曲名。原曲源自西域龜茲國。“蘇幕遮”意“西戎胡語”。雙調(diào),六十二字,上下片各四仄韻。</p><p class="ql-block">碧云天,黃葉地,秋色連波,波上寒煙翠。</p><p class="ql-block">山映斜陽天接水,芳草無情,更在斜陽外。</p><p class="ql-block">黯鄉(xiāng)魂,追旅思。夜夜除非,好夢留人睡。</p><p class="ql-block">明月樓高休獨倚,酒入愁腸,化作相思淚。</p><p class="ql-block">——范仲淹</p><p class="ql-block">醉花陰</p> <p class="ql-block">又名《九日》,雙調(diào),五十二字。上闋下闋各五句,各三仄韻。</p><p class="ql-block">薄霧濃云愁永晝,瑞腦銷金獸。</p><p class="ql-block">佳節(jié)又重陽,玉枕紗櫥,半夜涼初透。</p><p class="ql-block">東籬把酒黃昏后,有暗香盈袖。</p><p class="ql-block">莫道不銷魂,簾卷西風,人比黃花瘦。</p><p class="ql-block">——李清照</p><p class="ql-block">南鄉(xiāng)子</p> <p class="ql-block">唐教坊曲名。又名《好離鄉(xiāng)》、《蕉葉怨》。原為單調(diào),始自后蜀歐陽炯。南唐馮延巳始增為雙調(diào)。雙調(diào)五十六字,前后闋各四平韻,一韻到底。</p><p class="ql-block">何處望神州,滿眼風光北固樓。</p><p class="ql-block">千古興亡多少事,悠悠。</p><p class="ql-block">不盡長江滾滾流。</p><p class="ql-block">年少萬兜鍪,坐斷東南戰(zhàn)未休。</p><p class="ql-block">天下英雄誰敵手?曹劉,</p><p class="ql-block">生子當如孫仲謀。</p><p class="ql-block">——辛棄疾</p><p class="ql-block">念奴嬌</p> <p class="ql-block">念奴是唐朝天寶年間的著名歌妓,因念奴音色絕妙,后人用其名為詞調(diào)。又名《大江東去》、《千秋歲》、《酹江月》、《杏花天》、《赤壁謠》、《壺中天》、《大江西上曲》、《百字令》等十多個名稱。一百字。前片四十九字;后片五十一字,各十旬四仄韻。此令宜于抒寫豪邁感情。</p><p class="ql-block">大江東去,浪淘盡,千古風流人物。</p><p class="ql-block">故壘西邊,人道是、三國周郎赤壁。</p><p class="ql-block">亂石穿空,驚濤拍岸,卷起千堆雪。</p><p class="ql-block">江山如畫,一時多少豪杰。</p><p class="ql-block">遙想公瑾當年,小喬初嫁了,雄姿英發(fā)。</p><p class="ql-block">羽扇綸巾,談笑間,檣櫓灰飛煙滅。</p><p class="ql-block">故國神游,多情應笑我,早生華發(fā)。</p><p class="ql-block">人生如夢,一尊還酹江月。</p><p class="ql-block">——蘇軾</p><p class="ql-block">天仙子</p> <p class="ql-block">原唐教坊曲名,本名《萬斯年》,因皇甫松詞有《懊惱天仙應有以》句而改名。雙調(diào)六十八字,前后闋各五仄韻,上去通押。第四、第五兩句,平仄多不定,但是第二句第二字必用去聲。</p><p class="ql-block">水調(diào)數(shù)聲持酒聽,午醉醒來愁未醒。</p><p class="ql-block">送春春去幾時回?</p><p class="ql-block">臨晚鏡,傷流景,往事后期空記省。</p><p class="ql-block">沙上并禽池上瞑,云破月來花弄影。</p><p class="ql-block">重重簾幕密遮燈,</p><p class="ql-block">風不定,人初靜,明日落紅應滿徑。</p><p class="ql-block">——張先</p><p class="ql-block">釵頭鳳</p> <p class="ql-block">原名《擷芳詞》、《折紅英》。相傳取自北宋政和間宮苑擷芳園之名。后因陸游有“可憐孤似釵頭鳳”詞句,故名。六十字,上下片各七仄韻,兩疊韻,兩部遞換。聲情凄緊,顯示一種情急調(diào)苦的姿態(tài),是恰宜表達作者當時當?shù)氐目嗤葱那椤?lt;/p><p class="ql-block">紅酥手,黃縢酒。滿城春色宮墻柳。</p><p class="ql-block">東風惡,歡情薄。</p><p class="ql-block">一懷愁緒,幾年離索。錯、錯、錯。</p><p class="ql-block">春如舊,人空瘦。淚痕紅浥鮫綃透。</p><p class="ql-block">桃花落,閑池閣。</p><p class="ql-block">山盟雖在,錦書難托。莫、莫、莫。</p><p class="ql-block">——陸游</p><p class="ql-block">浪淘沙</p> <p class="ql-block">唐代教坊曲名。又名《過龍門》、《賣花聲》。此詞最早創(chuàng)于唐代劉禹錫和白居易。五代時開始,衍變?yōu)殚L短句雙調(diào)小令。雙片五十四字,前后片各四平韻,多激越凄壯。令有別格,名《浪淘沙令》,前后片首句各少一字。</p><p class="ql-block">簾外雨潺潺,春意闌珊。羅衾不耐五更寒。</p><p class="ql-block">夢里不知身是客,一晌貪歡。</p><p class="ql-block">獨自莫憑欄,無限江山,別時容易見時難。</p><p class="ql-block">流水落花春去也,天上人間。</p><p class="ql-block">——李煜</p><p class="ql-block">漁家傲</p> <p class="ql-block">唐、五代詞中不見此詞牌,取自北宋詞人晏殊的“神仙一曲漁家傲”一句。又名《吳門柳》、《忍辱仙人》、《荊溪詠》和《游仙詠》等。雙調(diào)六十二字,仄韻。</p><p class="ql-block">塞下秋來風景異,衡陽雁去無留意。</p><p class="ql-block">四面邊聲連角起。千嶂里,長煙落日孤城閉。</p><p class="ql-block">濁酒一杯家萬里,燕然未勒歸無計。</p><p class="ql-block">羌管悠悠霜滿地。人不寐,將軍白發(fā)征夫淚。</p><p class="ql-block">——范仲淹</p><p class="ql-block">踏莎(suo)行</p> <p class="ql-block">又名《柳長春》《喜朝天》等。雙調(diào)五十八字,仄韻。又有《轉(zhuǎn)調(diào)踏莎行》,雙調(diào)六十四字或六十六字,仄韻。</p><p class="ql-block">霧失樓臺,月迷津渡,桃源望斷無尋處。</p><p class="ql-block">可堪孤館閉春寒,杜鵑聲里斜陽暮。</p><p class="ql-block">驛寄梅花,魚傳尺素,砌成此恨無重數(shù)。</p><p class="ql-block">郴江幸自繞郴山,為誰流下瀟湘去?</p><p class="ql-block">——秦觀</p><p class="ql-block">臨江仙</p> <p class="ql-block">唐教坊曲名,后用為詞牌。任二北據(jù)敦煌詞有句云“岸闊臨江底見沙”謂辭意涉及臨江;明董逢元輯《唐詞紀》謂此調(diào)“多賦水媛江妃”故名。原曲常用于詠水仙。又名《謝新恩》、《雁后歸》、《畫屏春》、《庭院深深》、《采蓮回》、《想娉婷》、《瑞鶴仙令》、《鴛鴦夢》、《玉連環(huán)》。</p><p class="ql-block">滾滾長江東逝水,浪花淘盡英雄。</p><p class="ql-block">是非成敗轉(zhuǎn)頭空,青山依舊在,幾度夕陽紅。</p><p class="ql-block">白發(fā)漁樵江渚上,慣看秋月春風。</p><p class="ql-block">一壺濁酒喜相逢,古今多少事,都付笑談中。</p><p class="ql-block">——楊慎</p><p class="ql-block">阮郎歸</p> <p class="ql-block">又名《醉桃源》、《碧桃春》。《神仙記》載劉晨、阮肇入天臺山采藥,遇二仙女,留住半年,思鄉(xiāng)甚苦。既歸,則鄉(xiāng)邑零落,經(jīng)已十世。曲名本此,故作凄音。四十七字,前后片各四平韻。</p><p class="ql-block">舊香殘粉似當初,人情恨不如。</p><p class="ql-block">一春猶有數(shù)行書,秋來書更疏。</p><p class="ql-block">衾鳳冷,枕鴛孤,愁腸待酒舒。</p><p class="ql-block">夢魂縱有也成虛,哪堪和夢無。</p><p class="ql-block">——晏幾道</p><p class="ql-block">菩薩蠻</p> <p class="ql-block">原為唐教坊曲,又名《子夜歌》、《巫山一片云》等。唐代蘇鶚《杜陽雜編》載,唐宣宗時,女蠻國入貢,其人高髻金冠,瓔珞被體,故稱菩薩蠻隊,當時樂工遂制《菩薩蠻曲》,文士亦往往聲其詞。</p><p class="ql-block">平林漠漠煙如織,寒山一帶傷心碧。</p><p class="ql-block">暝色入高樓,有人樓上愁。</p><p class="ql-block">玉階空佇立,宿鳥歸飛急。</p><p class="ql-block">何處是歸程,長亭更短亭。</p><p class="ql-block">——李白</p><p class="ql-block">浣溪沙</p> <p class="ql-block">唐教坊曲,《金奩集》入“黃鐘宮”,《張子野詞》入“中呂宮”。四十二字,上片三平韻,下片兩平韻,過片二句多用對偶。別有《攤破浣溪沙》,又名《山花子》,上下片各增三字,韻全同。</p><p class="ql-block">一曲新詞酒一杯,去年天氣舊亭臺。</p><p class="ql-block">夕陽西下幾時回?</p><p class="ql-block">無可奈何花落去,似曾相識燕歸來。</p><p class="ql-block">小園香徑獨徘徊。</p><p class="ql-block">——晏殊</p><p class="ql-block">清平樂</p> <p class="ql-block">原為唐教坊曲名,取用漢樂府“清樂”、“平樂”這兩個樂調(diào)而命名。又名《清平樂令》、《醉東風》、《憶蘿月》。</p><p class="ql-block">春歸何處?寂寞無行路。</p><p class="ql-block">若有人知春去處,喚取歸來同住。</p><p class="ql-block">春無蹤跡誰知?除非問取黃鸝。</p><p class="ql-block">百囀無人能解,因風飛過薔薇。</p><p class="ql-block">——黃庭堅</p><p class="ql-block">蝶戀花</p> <p class="ql-block">原唐教坊曲名,取自梁簡文帝詩句“翻階峽蝶戀花情”,又名《黃金縷》、《鵲踏枝》、《鳳棲梧》、《卷珠簾》、《一籮金》。其詞牌始于宋。雙片六十字,前后片各四仄韻。</p><p class="ql-block">佇倚危樓風細細,望極春愁,黯黯生天際。</p><p class="ql-block">草色煙光殘照里,無言誰會憑闌意。</p><p class="ql-block">擬把疏狂圖一醉,對酒當歌,強樂還無味。</p><p class="ql-block">衣帶漸寬終不悔,為伊消得人憔悴。</p><p class="ql-block">——柳永</p><p class="ql-block">采桑子</p> <p class="ql-block">原唐教坊大曲中有《采桑》,后截取一“遍”單行,取為詞。又名《丑奴兒令》、《羅敷媚》等,四十四字。宋詞中又創(chuàng)慢詞,《采桑子慢》等,九十字。唐代無此詞牌,始于晏殊。</p><p class="ql-block">少年不識愁滋味,愛上層樓。</p><p class="ql-block">愛上層樓,為賦新詞強說愁。</p><p class="ql-block">而今識盡愁滋味,欲說還休。</p><p class="ql-block">欲說還休,卻道天涼好個秋!</p><p class="ql-block">——辛棄疾</p><p class="ql-block">青玉案</p> <p class="ql-block">取于東漢張衡《四愁詩》:“美人贈我錦銹段,何以報之青玉案”一詩。“案”的讀音,同“碗”。又名《橫塘路》、《西湖路》,雙調(diào)六十七字,前后闋各五仄韻,上去通押。</p><p class="ql-block">東風夜放花千樹,更吹落,星如雨。</p><p class="ql-block">寶馬雕車香滿路。</p><p class="ql-block">鳳簫聲動,玉壺光轉(zhuǎn),一夜魚龍舞。</p><p class="ql-block">蛾兒雪柳黃金縷,笑語盈盈暗香去。</p><p class="ql-block">眾里尋他千百度,</p><p class="ql-block">驀然回首,那人卻在,燈火闌珊處。</p><p class="ql-block">——辛棄疾</p><p class="ql-block">鷓鴣天</p> <p class="ql-block">唐、五代詞中無此詞牌。最初由北宋的宋祁所作。北宋大詞家晏殊以《鷓鴣天》填詞最多。在北宋詞牌中《鷓鴣天》的別名最多,有《千葉蓮》、《思佳客》、《思越人》、《第一香》、《醉梅花》、《鷓鴣引》、《驪歌一疊》等等。</p><p class="ql-block">彩袖殷勤捧玉鐘,當年拚卻醉顏紅。</p><p class="ql-block">舞低楊柳樓心月,歌盡桃花扇底風。</p><p class="ql-block">從別后,憶相逢,幾回魂夢與君同。</p><p class="ql-block">今宵剩把銀釭照,猶恐相逢是夢中。</p><p class="ql-block">——晏幾道</p><p class="ql-block">江城子</p> <p class="ql-block">或謂調(diào)因歐陽炯詞中有“如西子鏡照江城”句而取名。亦稱《江神子》、《水晶簾》。 雙調(diào)七十字,前后闋格式相同,各五平韻,一韻到底。</p><p class="ql-block">老夫聊發(fā)少年狂,左牽黃,右擎蒼。</p><p class="ql-block">錦帽貂裘,千騎卷平岡。</p><p class="ql-block">為報傾城隨太守,親射虎,看孫郎。</p><p class="ql-block">酒酣胸膽尚開張,鬢微霜,又何妨,</p><p class="ql-block">持節(jié)云中,何日遣馮唐?</p><p class="ql-block">會挽雕弓如滿月,西北望,射天狼。</p><p class="ql-block">——蘇軾</p><p class="ql-block">卜算子</p> <p class="ql-block">又名《百尺樓》、《眉峰碧》、《楚天遙》等。相傳是借用唐代詩人駱賓王的綽號。駱賓王寫詩好用數(shù)字取名,人稱“卜算子”。雙調(diào),四十四字,上下片各兩仄韻。</p><p class="ql-block">驛外斷橋邊,寂寞開無主。</p><p class="ql-block">已是黃昏獨自愁,更著風和雨。</p><p class="ql-block">無意苦爭春,一任群芳妒。</p><p class="ql-block">零落成泥碾作塵,只有香如故。</p><p class="ql-block">——陸游</p><p class="ql-block">點絳唇</p> <p class="ql-block">此調(diào)因梁江淹《詠美人春游》詩中有“白雪凝瓊貌,明珠點絳唇”句而取名。又有《點櫻桃》《十八香》《南浦月》《沙頭雨》《尋瑤草》《萬年春》異名。四十一字。上闋四句,從第二句起用三仄韻;下闋五句,亦從第二句起用四仄韻。</p><p class="ql-block">蹴罷秋千,起來慵整纖纖手。</p><p class="ql-block">露濃花瘦,薄汗輕衣透。</p><p class="ql-block">見有人來,襪刬金釵溜,和羞走。</p><p class="ql-block">倚門回首,卻把青梅嗅。</p><p class="ql-block">——李清照</p><p class="ql-block">鵲橋仙</p> <p class="ql-block">因歐陽修有詞“鵲迎橋路接天津”一句,取為詞名。又有一說,此調(diào)因詠牛郎織女鵲橋相會而得名。又名《鵲橋仙令》、《金風玉露相逢曲》、《廣寒秋》,雙調(diào)五十六字,前后闋各兩仄韻,一韻到底。前后句首兩句要求對仗。</p><p class="ql-block">纖云弄巧,飛星傳恨,銀漢迢迢暗度。</p><p class="ql-block">金風玉露一相逢,便勝卻、人間無數(shù)。</p><p class="ql-block">柔情似水,佳期如夢,忍顧鵲橋歸路。</p><p class="ql-block">兩情若是久長時,又豈在、朝朝暮暮!</p><p class="ql-block">——秦觀</p><p class="ql-block">滿庭芳</p> <p class="ql-block">因柳宗元有“偶此即安居,滿庭芳草積”的詩句而得。又名《滿庭霜》、《江南好》、《滿庭花》。九十五字,前片四平韻,后片五平韻。</p><p class="ql-block">蝸角虛名,蠅頭微利,算來著甚干忙。</p><p class="ql-block">事皆前定,誰弱又誰強。</p><p class="ql-block">且趁閑身未老,須放我、些子疏狂。</p><p class="ql-block">百年里,渾教是醉,三萬六千場。</p><p class="ql-block">思量,能幾許?憂愁風雨,一半相妨。</p><p class="ql-block">又何須抵死,說短論長。</p><p class="ql-block">幸對清風皓月,苔茵展、云幕高張。</p><p class="ql-block">江南好,千鐘美酒,一曲《滿庭芳》。</p><p class="ql-block">——蘇軾</p><p class="ql-block">如夢令</p> <p class="ql-block">原名《憶仙姿》,相傳后唐莊宗李存勖自制曲,因曲中有“如夢,如夢,殘月落花煙重”一句而得名。又名《宴桃園》,《不見》,《如意令》,《無夢令》,《比梅》等,有單雙調(diào)。單調(diào)正體33字,7句5仄韻1疊韻。雙調(diào)66字,上下片各7句5仄韻1疊韻。</p><p class="ql-block">常記溪亭日暮,沉醉不知歸路。</p><p class="ql-block">興盡晚回舟,誤入藕花深處。</p><p class="ql-block">爭渡,爭渡,驚起一灘鷗鷺。</p><p class="ql-block">——李清照</p><p class="ql-block">生查子</p> <p class="ql-block">唐教坊曲。《詞譜》引《尊前集》入“雙調(diào)”。四十字,上下片各兩仄韻。各家平仄頗有出入,與作仄韻五言絕句詩相仿。多抒怨抑之情。</p><p class="ql-block">去年元夜時,花市燈如晝。</p><p class="ql-block">月上柳梢頭,人約黃昏后。</p><p class="ql-block">今年元夜時,月與燈依舊。</p><p class="ql-block">不見去年人,淚滿春衫袖。</p><p class="ql-block">——歐陽修</p><p class="ql-block">破陣子</p> <p class="ql-block">原是唐朝開國時創(chuàng)制的大型武舞曲《破陣樂》中一曲,后改用為詞牌。一名《十拍子》。六十二字,上下片皆三平韻。</p><p class="ql-block">醉里挑燈看劍,夢回吹角連營。</p><p class="ql-block">八百里分麾下炙,五十弦翻塞外聲,</p><p class="ql-block">沙場秋點兵。</p><p class="ql-block">馬作的盧飛快,弓如霹靂弦驚。</p><p class="ql-block">了卻君王天下事,贏得生前身后名。</p><p class="ql-block">可憐白發(fā)生!</p><p class="ql-block">——辛棄疾</p><p class="ql-block">沁園春</p> <p class="ql-block">沁園本為漢代沁水公主園林,唐詩人用以代稱公主園。亦名《壽星明》。一百十四字,前片四平韻,后片五平韻。</p><p class="ql-block">獨立寒秋,湘江北去,橘子洲頭。</p><p class="ql-block">看萬山紅遍,層林盡染;漫江碧透,百舸爭流。</p><p class="ql-block">鷹擊長空,魚翔淺底,萬類霜天競自由。</p><p class="ql-block">悵寥廓,問蒼茫大地,誰主沉浮?</p><p class="ql-block">攜來百侶曾游,憶往昔崢嶸歲月稠。</p><p class="ql-block">恰同學少年,風華正茂;書生意氣,揮斥方遒。</p><p class="ql-block">指點江山,激揚文字,糞土當年萬戶侯。</p><p class="ql-block">曾記否,到中流擊水,浪遏飛舟?</p><p class="ql-block">——毛澤東</p><p class="ql-block">長相思</p> <p class="ql-block">原唐教坊曲名,后用為詞調(diào)。又名《長相思令》、《相思令》等。因南朝樂府中有“上言長相思,下言夕別離”一句,故名。三十六字,前后片各三平韻,一疊韻。</p><p class="ql-block">汴水流,泗水流,流到瓜洲古渡頭。</p><p class="ql-block">吳山點點愁。</p><p class="ql-block">思悠悠,恨悠悠,恨到歸時方始休。</p><p class="ql-block">月明人倚樓。</p><p class="ql-block">——白居易</p><p class="ql-block">憶江南</p> <p class="ql-block">原唐教坊曲名,后用為詞牌。此調(diào)本名為《謝秋娘》,是唐李德裕為亡姬謝秋娘所作。后進入教坊。因白居易詞中有“能不憶江南”,而改名《憶江南》,又名《夢江南》《望江南》《江南好》等。廿七字,三平韻。</p><p class="ql-block">江南好,風景舊曾諳。</p><p class="ql-block">日出江花紅勝火,春來江水綠如藍。</p><p class="ql-block">能不憶江南?</p><p class="ql-block">——白居易</p><p class="ql-block">玉春樓</p> <p class="ql-block">取白樂天“玉樓宴罷醉和春”。又作《木蘭花》《西湖曲》等。唐和五代詞人所填《木蘭花》,句式參差不一。宋人定為七言八句。雙調(diào)五十六字,前后闋格式相同,各三仄韻,一韻到底。</p><p class="ql-block">東城漸覺風光好,縠皺波紋迎客棹。</p><p class="ql-block">綠楊煙外曉寒輕,紅杏枝頭春意鬧。</p><p class="ql-block">浮生長恨歡娛少,肯愛千金輕一笑。</p><p class="ql-block">為君持酒勸斜陽,且向花間留晚照。</p><p class="ql-block">——宋祁</p><p class="ql-block">訴衷情</p> <p class="ql-block">唐教坊曲名。唐溫庭筠取《離騷》詩句“眾不可說兮,孰云察余之中情”之意,創(chuàng)制此調(diào)。后人更名為《桃花水》,《不花間》,《偶相逢》,《畫樓空》,《試周郎》等。單調(diào),33字,5仄韻,6平韻。雙調(diào)正體44字,上片5句3平韻,下片6句3平韻。</p><p class="ql-block">芙蓉金菊斗馨香,天氣欲重陽。</p><p class="ql-block">遠村秋色如畫,紅樹間疏黃。</p><p class="ql-block">流水淡,碧天長,路茫茫。</p><p class="ql-block">憑高目斷,鴻雁來時,無限思量。</p><p class="ql-block">——晏殊</p><p class="ql-block">少年游</p> <p class="ql-block">唐無此詞調(diào),宋人晏殊作《珠玉詞》中有“長似少年時”句,取之為名。又名《小闌干》、《玉臘梅枝》。 五十字,前片三平韻,后片兩平韻。</p><p class="ql-block">長安古道馬遲遲,高柳亂蟬嘶。</p><p class="ql-block">夕陽島外,秋風原上,目斷四天垂。</p><p class="ql-block">歸云一去無蹤跡,何處是前期?</p><p class="ql-block">狎興生疏,酒徒蕭索,不似少年時。</p><p class="ql-block">——柳永</p><p class="ql-block">雨霖鈴</p> <p class="ql-block">一作《雨淋鈴》,唐教坊曲名。相傳唐玄宗因安史之亂逃入蜀地,進斜谷,霖雨連下十數(shù)天,在棧道中聞見鈴聲,思念起楊貴妃,便制曲一闕,名為《雨霖鈴》。雙調(diào)一百零三字,前后闋各五仄韻,本調(diào)常用入聲韻,且多用拗句。</p><p class="ql-block">寒蟬凄切,對長亭晚,驟雨初歇。</p><p class="ql-block">都門帳飲無緒,方留戀處,蘭舟催發(fā)。</p><p class="ql-block">執(zhí)手相看淚眼,竟無語凝噎。</p><p class="ql-block">念去去、千里煙波,暮靄沉沉楚天闊。</p><p class="ql-block">多情自古傷離別,更那堪、冷落清秋節(jié)!</p><p class="ql-block">今宵酒醒何處?楊柳岸,曉風殘月。</p><p class="ql-block">此去經(jīng)年,應是良辰好景虛設(shè)。</p><p class="ql-block">便縱有千種風情,更與何人說?</p><p class="ql-block">——柳永</p><p class="ql-block">洞仙歌</p> <p class="ql-block">唐教坊曲名。原用以詠洞府神仙。八十三字,前后片各三仄韻。</p><p class="ql-block">冰肌玉骨,自清涼無汗。</p><p class="ql-block">水殿風來暗香滿。繡簾開,</p><p class="ql-block">一點明月窺人,人未寢,欹枕釵橫鬢亂。</p><p class="ql-block">起來攜素手,庭戶無聲,時見疏星渡河漢。</p><p class="ql-block">試問夜如何?夜已三更,金波淡,玉繩低轉(zhuǎn)。</p><p class="ql-block">但屈指西風幾時來,又不道流年暗中偷換。</p><p class="ql-block">——蘇軾</p><p class="ql-block">謁金門</p> <p class="ql-block">原唐教坊曲名,敦煌曲辭有“得謁金門朝帝廷”句,疑為此詞調(diào)本意。</p><p class="ql-block">風乍起,吹縐一池春水。</p><p class="ql-block">閑引鴛鴦香徑里,手挼紅杏蕊。</p><p class="ql-block">斗鴨闌干獨倚,碧玉搔頭斜墜。</p><p class="ql-block">終日望君君不至,舉頭聞鵲喜。</p><p class="ql-block">——馮延巳</p><p class="ql-block">相見歡</p> <p class="ql-block">又名《秋夜月》、《上西樓》,雙調(diào)三十六字,前闋三平韻,后闋兩仄韻、兩平韻。</p><p class="ql-block">無言獨上西樓,月如鉤。</p><p class="ql-block">寂寞梧桐深院鎖清秋。</p><p class="ql-block">剪不斷,理還亂,是離愁。</p><p class="ql-block">別是一般滋味、在心頭。</p><p class="ql-block">——李煜</p><p class="ql-block">西江月</p> <p class="ql-block">調(diào)名取自李白《蘇臺覽古》“只今唯有西江月,曾照吳王宮里人”。西江是長江的別稱,吳王西施的故事。唐教坊曲,用作詞調(diào)。又名《白蘋香》、《步虛詞》、《晚香時候》、《玉爐三澗雪》、《江月令》,另有《西江月慢》。</p><p class="ql-block">明月別枝驚鵲,清風半夜鳴蟬。</p><p class="ql-block">稻花香里說豐年,聽取蛙聲一片。</p><p class="ql-block">七八個星天外,兩三點雨山前。</p><p class="ql-block">舊時茅店社林邊,路轉(zhuǎn)溪橋忽見。</p><p class="ql-block">——辛棄疾</p><p class="ql-block">漁歌子</p> <p class="ql-block">又名《漁父》。唐教坊曲名,詞調(diào)由張志和創(chuàng)制。</p><p class="ql-block">西塞山前白鷺飛,桃花流水鱖魚肥。</p><p class="ql-block">青箬笠,綠蓑衣,斜風細雨不須歸。</p><p class="ql-block">——張志和</p><p class="ql-block">望海潮</p> <p class="ql-block">始見于《樂章集》,入“仙呂調(diào)”。一百七字,前片五平韻,后片六平韻。</p><p class="ql-block">東南形勝,三吳都會,錢塘自古繁華。</p><p class="ql-block">煙柳畫橋,風簾翠幕,參差十萬人家。</p><p class="ql-block">云樹繞堤沙。怒濤卷霜雪,天塹無涯。</p><p class="ql-block">市列珠璣,戶盈羅綺,競豪奢。</p><p class="ql-block">重湖疊巘清嘉,有三秋桂子,十里荷花。</p><p class="ql-block">羌管弄晴,菱歌泛夜,嬉嬉釣叟蓮娃。</p><p class="ql-block">千騎擁高牙。乘醉聽簫鼓,吟賞煙霞。</p><p class="ql-block">異日圖將好景,歸去鳳池夸。</p><p class="ql-block">——柳永</p><p class="ql-block">小重山</p> <p class="ql-block">又名《小重山令》。《金奩集》入“雙調(diào)”。唐人例用以寫“宮怨”,故其調(diào)悲。五十八字,前后片各四平韻。</p><p class="ql-block">昨夜寒蛩不住鳴,驚回千里夢,已三更。</p><p class="ql-block">起來獨自繞階行,人悄悄,簾外月朧明。</p><p class="ql-block">白首為功名,舊山松竹老,阻歸程。</p><p class="ql-block">欲將心事付瑤琴,知音少,弦斷有誰聽?</p><p class="ql-block">——岳飛</p><p class="ql-block">畫春堂</p> <p class="ql-block">最初見《淮海居士長短句》。四十七字,前片四平韻,后片三平韻。</p><p class="ql-block">落紅鋪徑水平池,弄晴小雨霏霏。</p><p class="ql-block">杏園憔悴杜鵑啼,無奈春歸!</p><p class="ql-block">柳外畫樓獨上,憑欄手捻花枝。</p><p class="ql-block">放花無語對斜暉,此恨誰知?</p><p class="ql-block">——秦觀</p><p class="ql-block">定風波</p> <p class="ql-block">唐教坊曲名,敦煌曲子詞中有“問儒士,誰人敢去定風流”一語。此調(diào)取名原來有平定叛亂的意思。又名《定風流》、《定風波令》等。</p><p class="ql-block">莫聽穿林打葉聲,何妨吟嘯且徐行。</p><p class="ql-block">竹杖芒鞋輕勝馬,誰怕?一蓑煙雨任平生。</p><p class="ql-block">料峭春風吹酒醒,微冷,山頭斜照卻相迎。</p><p class="ql-block">回首向來蕭瑟處,歸去,也無風雨也無晴。</p><p class="ql-block">——蘇軾</p><p class="ql-block">水龍吟</p> <p class="ql-block">又名《龍吟曲》。取李白“笛奏水龍吟”一詩句而名之。又名《龍吟曲》、《莊椿歲》、《小樓連苑》。一百零二字,前后片各四仄韻。</p><p class="ql-block">似花還似非花,也無人惜從教墜。</p><p class="ql-block">拋家傍路,思量卻是,無情有思。</p><p class="ql-block">縈損柔腸,困酣嬌眼,欲開還閉。</p><p class="ql-block">夢隨風萬里,尋郎去處,又還被、鶯呼起。</p><p class="ql-block">不恨此花飛盡,恨西園、落紅難綴。</p><p class="ql-block">曉來雨過,遺蹤何在,一池萍碎。</p><p class="ql-block">春色三分,二分塵土,一分流水。</p><p class="ql-block">細看來,不是楊花,點點是離人淚。</p><p class="ql-block">——蘇軾</p><p class="ql-block">永遇樂</p> <p class="ql-block">永遇樂歇拍調(diào)也。唐杜秘書工小詞,鄰家有小女名酥香,凡才人歌曲悉能吟諷,尤喜杜詞,遂成逾墻之好。后為仆所訴,杜竟流河朔。臨行,述﹝永遇樂﹞詞決別,女持紙三唱而死。第未知此調(diào),創(chuàng)自杜與否。一百四字,前后片各四仄韻。</p><p class="ql-block">千古江山,英雄無覓孫仲謀處,舞榭歌臺,</p><p class="ql-block">風流總被雨打風吹去。</p><p class="ql-block">斜陽草樹,尋常巷陌,人道寄奴曾住。</p><p class="ql-block">想當年,金戈鐵馬,氣吞萬里如虎。</p><p class="ql-block">元嘉草草,封狼居胥,贏得倉皇北顧。</p><p class="ql-block">四十三年,望中猶記;烽火揚州路。</p><p class="ql-block">可堪回首,佛貍祠下,一片神鴉社鼓。</p><p class="ql-block">憑誰問,廉頗老矣,尚能飯否?</p><p class="ql-block">——辛棄疾</p><p class="ql-block">滿江紅</p> <p class="ql-block">唐《冥音錄》載曲名﹝上江虹﹞,后轉(zhuǎn)二字,得今名。九十三字,前片四仄韻,后片五仄韻,聲情激越,宜抒豪壯情感和恢張襟抱。</p><p class="ql-block">怒發(fā)沖冠,憑闌處,瀟瀟雨歇。</p><p class="ql-block">抬望眼,仰天長嘯,壯懷激烈。</p><p class="ql-block">三十功名塵與土,八千里路云和月。</p><p class="ql-block">莫等閑,白了少年頭,空悲切!</p><p class="ql-block">靖康恥,猶未雪;臣子恨,何時滅?</p><p class="ql-block">駕長車,踏破賀蘭山缺。</p><p class="ql-block">壯志饑餐胡虜肉,笑談渴飲匈奴血。</p><p class="ql-block">待從頭,收拾舊山河,朝天闕!</p><p class="ql-block">——岳飛</p><p class="ql-block">南歌子</p> <p class="ql-block">原唐教坊曲名,取自張衡《南都賦》“坐南歌兮起鄭舞”句,取淳于棼事。又名《南柯子》、《春宵曲》、《風蝶令》、《望秦川》、《水晶簾》、《碧窗夢》、《十愛詞》、《恨春宵》。原唐教坊曲名后用為詞牌。此詞首創(chuàng)于溫庭筠。廿六字,三平韻。</p><p class="ql-block">柳色遮樓暗,桐花落砌香。</p><p class="ql-block">畫堂開處晚風涼,高卷水晶簾額襯斜陽。</p><p class="ql-block">——張泌</p><p class="ql-block">聲聲慢</p> <p class="ql-block">原名《勝勝慢》,最早見于北宋晁補之筆下。據(jù)傳蔣捷作此慢詞俱用“聲”字入韻,故稱此名。亦稱《聲聲慢》、《鳳示凰》、《寒松嘆》。九十七字,前后片各五仄韻。</p><p class="ql-block">尋尋覓覓,冷冷清清,凄凄慘慘戚戚。</p><p class="ql-block">乍暖還寒時候,最難將息。</p><p class="ql-block">三杯兩盞淡酒,怎敵他,晚來風急?</p><p class="ql-block">雁過也,正傷心,卻是舊時相識。</p><p class="ql-block">滿地黃花堆積,憔悴損,如今有誰堪摘?</p><p class="ql-block">守著窗兒,獨自怎生得黑!</p><p class="ql-block">梧桐更兼細雨,到黃昏、點點滴滴。</p><p class="ql-block">這次第,怎一個愁字了得!</p><p class="ql-block">——李清照</p><p class="ql-block">賀新郎</p> <p class="ql-block">又名《金縷曲》、《乳燕飛》、《貂裘換酒》。一百十六字,前后片各六仄韻。大抵用入聲部韻者較激壯,用上、去聲部韻者較凄郁,貴能各適物宜耳。</p><p class="ql-block">乳燕飛華屋。悄無人、桐陰轉(zhuǎn)午,晚涼新浴。</p><p class="ql-block">手弄生綃白團扇,扇手一時似玉。</p><p class="ql-block">漸困倚、孤眠清熟。簾外誰來推繡戶?</p><p class="ql-block">枉教人夢斷瑤臺曲。又卻是、風敲竹。</p><p class="ql-block">石榴半吐紅巾蹙。待浮花浪蕊都盡,伴君幽獨。</p><p class="ql-block">秾艷一枝細看取,芳心千重似束。</p><p class="ql-block">又恐被、秋風驚綠。若</p><p class="ql-block">待得君來向此,花前對酒不忍觸。</p><p class="ql-block">共粉淚、兩簌簌!</p><p class="ql-block">——蘇軾</p><p class="ql-block">一剪梅</p> <p class="ql-block">出自宋代詞人周邦彥詞中的“一剪梅花萬樣嬌”一句。又名《玉簟秋》、《臘梅香》。六十字,上下片各三平韻。</p><p class="ql-block">紅藕香殘玉簟秋。輕解羅裳,獨上蘭舟。</p><p class="ql-block">云中誰寄錦書來?雁字回時,月滿西樓。</p><p class="ql-block">花自飄零水自流,一種相思,兩處閑愁。</p><p class="ql-block">此情無計可消除,才下眉頭,卻上心頭。</p><p class="ql-block">——李清照</p><p class="ql-block">憶秦娥</p> <p class="ql-block">又名《秦樓月》。始見黃升《唐宋諸賢絕妙詞選》,題李白作。四十六字,前后片各三仄韻,一疊韻,亦以入聲部為宜。</p><p class="ql-block">簫聲咽,秦娥夢斷秦樓月。</p><p class="ql-block">秦樓月,年年柳色,霸陵傷別。</p><p class="ql-block">樂游原上清秋節(jié),咸陽古道音塵絕。</p><p class="ql-block">音塵絕,西風殘照,漢家陵闕。</p><p class="ql-block">——李白</p><p class="ql-block">揚州慢</p> <p class="ql-block">南宋姜夔自制曲。雙調(diào),九十八字,押平聲韻。</p><p class="ql-block">淮左名都,竹西佳處,解鞍少駐初程。</p><p class="ql-block">過春風十里,盡薺麥青青。</p><p class="ql-block">自胡馬窺江去后,廢池喬木,猶厭言兵。</p><p class="ql-block">漸黃昏、清角吹寒,都在空城。</p><p class="ql-block">杜郎俊賞,算而今重到須驚。</p><p class="ql-block">縱豆蔻詞工,青樓夢好,難賦深情。</p><p class="ql-block">二十四橋仍在,波心蕩,冷月無聲。</p><p class="ql-block">念橋邊紅藥,年年知為誰生。</p><p class="ql-block">——姜夔</p><p class="ql-block">風入松</p> <p class="ql-block">一說出于唐代詩僧皎然《風入松》歌;一說古琴曲有〔風入松〕。傳為晉嵇康作,見于郭茂倩《樂府詩集》。又名《遠橫山》《風入松慢》。雙調(diào)74或76字,上下闕各6句4平韻。</p><p class="ql-block">聽風聽雨過清明,愁草瘞花銘。</p><p class="ql-block">樓前綠暗分攜路,一絲柳,一寸柔情。</p><p class="ql-block">料峭春寒中酒,交加曉夢啼鶯。</p><p class="ql-block">西園日日掃林亭,依舊賞新晴。</p><p class="ql-block">黃蜂頻撲秋千索,有當時纖手香凝。</p><p class="ql-block">惆悵雙鴛不到,幽階一夜苔生。</p><p class="ql-block">——吳文英</p><p class="ql-block">十六字令</p> <p class="ql-block">又名《蒼梧謠》、《歸字謠》。十六字,三平韻。</p><p class="ql-block">山,快馬加鞭未下鞍。</p><p class="ql-block">驚回首,離天三尺三。</p><p class="ql-block">——毛澤東</p><p class="ql-block">水調(diào)歌頭</p> <p class="ql-block">又名《元會曲》、《凱歌》、《臺城游》。相傳隋煬帝開汴河時,曾制《水調(diào)歌》,唐人演為大曲。大曲分散序、中序、入破三部分。“歌頭”是中序的第一章。九十五字,前后片各四平韻。</p><p class="ql-block">明月幾時有,把酒問青天。</p><p class="ql-block">不知天上宮闕,今夕是何年?</p><p class="ql-block">我欲乘風歸去,又恐瓊樓玉宇,高處不勝寒。</p><p class="ql-block">起舞弄清影,何似在人間!</p><p class="ql-block">轉(zhuǎn)朱閣,低綺戶,照無眠。</p><p class="ql-block">不應有恨,何事長向別時圓?</p><p class="ql-block">人有悲歡離合,月有陰晴圓缺,此事古難全。</p><p class="ql-block">但愿人長久,千里共嬋娟。</p><p class="ql-block">——蘇軾</p><p class="ql-block">八聲甘州</p> <p class="ql-block">依唐邊塞曲《甘州》改制而成,因上下片八韻,故名八聲。九十七字,前后片各四平韻。</p><p class="ql-block">對瀟瀟暮雨灑江天,一番洗清秋。</p><p class="ql-block">漸霜風凄緊,關(guān)河冷落,殘照當樓。</p><p class="ql-block">是處紅衰翠減,苒苒物華休。</p><p class="ql-block">唯有長江水,無語東流。</p><p class="ql-block">不忍登高臨遠,望故鄉(xiāng)渺邈,</p><p class="ql-block">歸思難收。嘆年來蹤跡,何事苦淹留?</p><p class="ql-block">想佳人妝樓颙望,誤幾回、天際識歸舟?</p><p class="ql-block">爭知我,倚欄桿處,正恁凝愁。</p><p class="ql-block">——柳永</p>
主站蜘蛛池模板:
仁怀市|
莲花县|
双江|
阿巴嘎旗|
海门市|
冷水江市|
东乡|
曲麻莱县|
大同县|
曲阜市|
湄潭县|
潮安县|
黎平县|
清涧县|
定结县|
潜江市|
莒南县|
远安县|
长葛市|
瑞金市|
大丰市|
密云县|
青河县|
托克逊县|
台山市|
云和县|
兴隆县|
米脂县|
井冈山市|
林甸县|
岚皋县|
台山市|
墨江|
巴中市|
灌云县|
彭阳县|
郧西县|
布尔津县|
池州市|
苗栗县|
永修县|